Η ιστορία του κομπολογιού !!!

Η ιστορία του κομπολογιού ξεκινά στη βόρεια Ινδία, γύρω στο 500 π.Χ.- κάποιος πνευματικός δάσκαλος έχει ένα μαθητή που δεν ξέρει να μετρά τις 108 προσευχές του… Ο δάσκαλος παίρνει τότε 108 κουκούτσια, τα τρυπά, τα περνά σ’ ένα σπάγκο και δένει τις δύο άκρες του, συναρμολογώντας μια πρόχειρη γιρλάντα- για κάθε κουκούτσι που ακουμπούσε ο μαθητής, έλεγε και μια προσευχή. Αυτός είναι ο πρόδρομος του ελληνικού κομπολογιού.

Το κομπολόι φτάνει στην Ελλάδα σαν γιρλάντα προσευχής στα χέρια των πρώτων χριστιανών. Οι θρησκευόμενοι ονόμασαν αυτή τη γιρλάντα «δεητικό στεφάνι της Παναγίας», στην Κύπρο την είπαν «Πατερημί». Ο λαός της έβγαλε το παρατσούκλι κομποσκοίνι. Ένα σκοινί με κόμπους ήταν άλλωστε, όπου ο θρησκευόμενος σε κάθε «κόμπο λέγει» και μια προσευχή. Από το «κόμπο λέγει» προήλθε το όνομα κομπολόγι- κομπολόι. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι το όνομα προέκυψε από τις αρχαιοελληνικές λέξεις «κόμπος» και «όι». Αλλά η ετυμολογία αυτή της λέξης «κομπολόι» είναι εκείνων που πιστεύουν ότι όλα σ’ αυτόν τον κόσμο ξεκίνησαν από την αρχαία Ελλάδα, όπου όμως δυστυχώς γι’ αυτούς τους ακραιφνείς θεωρητικούς, δεν υπήρχαν κομπολόγια…. Η σχέση των αρχαίων Ελλήνων με τους θεούς τους ήταν πολύ διαφορετική από τη βουδιστική ή χριστιανική μας προσέγγιση. Εξευμένιζαν τους «ανθρώπινους» θεούς τους με πολλούς τρόπους, αλλά όχι με δεητικές γιρλάντες όπου μετράς προσευχές.
Η γιρλάντα προσευχής με τα… κουκούτσια με το πέρασμα των αιώνων ταξιδεύει από την Ινδία και την Κίνα, όπου την χρησιμοποίησαν σαν πρωτόλεια αριθμομηχανή, φτάνοντας στις Αραβικές χώρες. Εκεί, ο Μωάμεθ, που ίσως γνώριζε τις χαλαρωτικές για το νευρικό μας σύστημα ιδιότητες του κεχριμπαριού προέτρεψε τους πιστούς να κρατούν προσευχητάρια με κεχριμπαρένιες χάντρες. Έτσι, σιγά σιγά η φτωχική γιρλάντα προσευχής γίνεται αξιοθαύμαστο κόσμημα, σύμβολο πλούτου, εξουσίας και κύρους. Μετατρέπεται σε διακριτό σκήπτρο στα χέρια της εκάστοτε εξουσίας. Μ’ αυτή του την «ιδιότητα» το κράτησαν στα χέρια τους Δαλάι Λάμα, Κινέζοι αυτοκράτορες, μαχαραγιάδες, εμίρηδες, σουλτάνοι και πασάδες. Σαν τέτοιο «σκήπτρο» το (επανα)εισάγουν στην Ελλάδα, οι Τούρκοι αξιωματούχοι που το χρησιμοποιούσαν για χαλάρωση μαζί με τα σερμπέτια και τα χανουμάκια τους. Νομοτελειακά κάπως, οι Έλληνες κοτζαμπάσηδες και προεστοί, το παίρνουν στα χέρια τους, μιμούμενοι τους αφέντες τους και το κομπολόι πια «παίζει» τον δικό του ρόλο- ο σοϊλής (άρχοντας) της Μάνης αρκούσε να στείλει την «κομπολόγα» του στις οικογένειες που διατηρούσαν βεντέτα και οι σκοτωμοί σταματούσαν.

Οι απλοί άνθρωποι, φτωχοί και καταπιεσμένοι, το κράτησαν στα χέρια τους, παρηγοριά και οδηγό στα νοερά ταξίδια νόστου και ελπίδας. Μ’ αυτό αναπολούσαν καλές μέρες ή απλώς «σκότωναν» το βασανιστικό καιρό τους. Στα χέρια των ανεξάρτητων, των μπεσαλήδων, των ανυπάκουων στις εξουσίες και των ενταγμένων στη «μάγκα» (ένοπλη ανεξάρτητη ομάδα που πολέμησε τους Τούρκους, με αντεξουσιαστική φιλοσοφία και ουσιαστική ανεξαρτησία), κρατήθηκε σαν σύμβολο δύναμης, αυτονομίας, ηρωισμού, μπέσας και ελευθερίας- πραγματικής «μαγκιάς» δηλαδή. Οι ψευτόμαγκες το κράτησαν για φιγούρα και προβολή.

Όσο το νεοελληνικό κράτος ισχυροποιούσε τις δομές του και έπαιρνε την απόλυτη εξουσία στα χέρια του- όπου πια τους «μάγκες τους πάτησε το τραίνο» και κάναν «τουμπεκί ψιλοκομμένο»- τόσο το κομπολόι περιθωριοποιούνταν και αποτραβιότανε στα συρτάρια της λήθης. Στα χρόνια που ακολούθησαν το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και τον εμφύλιο, όπου οι περισσότεροι έτρεχαν για την ανοικοδόμηση, το στήσιμο της επιχείρησης και τη θεσούλα στο δημόσιο, το κομπολόι σχεδόν ξεχνιέται. Πολλοί το θεωρούν το «αξεσουάρ» του ψευτόμαγκα- που παίζει δυνατά το κομπολόι του για να προκαλέσει, αλλά κάποιος του λέει, «μη βροντοχτυπάς τις χάνδρες, η δουλειά κάνει τους άνδρες». Κι άλλοι, κουρασμένοι απ’ τη δουλειά και τη ρουτίνα λεν, «θα πουλήσω και πάρω κομπολόι…»

Η προκατάληψη και η απαξία αυτή προς το κομπολόι συντηρείται έως σήμερα.Κάποτε ήμουν καλεσμένος σε μια εκπομπή του Φώτη (Σεργουλόπουλου) και της Μαρίας (Μπακοδήμου). Ο σκηνοθέτης, για να κερδίσει χρόνο, με τοποθέτησε στο στούντιο, δίπλα στη γνωστή δημοσιογράφο κ.Παναγιωταρέα, ώστε η κουβέντα μας να εξελιχθεί παράλληλα. Όταν η Παναγιωταρέα με είδε δίπλα της αντέδρασε, ρώτησε «ποιος είναι αυτός;»- και μόλις της εξήγησαν ότι θα μιλήσω για το κομπολόι, με οργή και ασυναίσθητα με έσπρωξε (απαλά) και φώναξε, «αν αυτός σταθεί δίπλα μου εγώ φεύγω τώρα αμέσως! Ακούς εκεί… για το κομπολόι…» Μόνο όταν η χώρα μας αναδεικνύεται σαν «τουριστικός προορισμός», το κομπολόι επανέρχεται δυναμικά σαν στοιχείο της παράδοσης και της λαϊκής μας τέχνης. Τότε καταπιάστηκαν μ’ αυτό αδαείς, καιροσκόποι και άσχετοι- που το κατάντησαν ένα αισθητικό έκτρωμα, φτιαγμένο από πλαστικές χάνδρες και ευτελή μέταλλα. Και το κομπολόι έχασε το χρώμα του, τον ήχο, τη ζεστασιά, το άρωμα του, τη θετική ενέργεια, την καλλιτεχνία- την Ψυχή του.

Οι παλιοί «εραστές» του κομπολογιού, όταν ασχολούνταν με το κομπολόι τους, έλεγαν «ρωγομετρώ» το κομπολόι… Αυτό μετά από κάποια χρόνια έγινε «κρατώ» το κομπολόι, για να λέμε σήμερα «παίζω» το κομπολόι… Αυτοί που έλεγαν «ρωγομετρώ», είχαν κομπολόι με χάνδρες από κεχριμπάρι, με μεταξένια φούντα, φιλοτεχνημένο σαν εξαιρετικό, ακριβό κόσμημα. Όταν το ρωγομετρούσαν ένιωθαν την ενέργεια, τον ηλεκτρισμό του κεχριμπαριού. Το νευρικό τους σύστημα χαλάρωνε και η φαντασία τους αφυπνίζονταν – το χάδι στη μεταξένια φούντα του κομπολογιού είχε το ίδιο, «διεγερτικό» αποτέλεσμα. Γι’ αυτό δεν έλεγαν απλά «χαντρομετρώ»- η σχέση τους με το κομπολόι γίνονταν ερωτική και ένιωθαν τη χάντρα σαν γυναικεία θηλή…

το ποστ ειναι αντιγραφη απο την σελιδα http://www.ypovrixio.gr και τον ευχαριστουμε πολυ για το θεμα.

Για τη μελέτη του κομπολογιού ας γυρίσουμε πίσω στο χρόνο! Βρισκόμαστε στη Βόρεια Ινδία το 500 π.Χ. περίπου. Ο πνευματικός δάσκαλος έχει ένα μαθητή που δεν ξέρει να μετράει τις 108 προσευχές που έπρεπε να λέει. Τότε του δασκάλου του γεννήθηκε η ιδέα να τρυπήσει 108 κουκούτσια, να τα περάσει σε ένα σπάγκο και να δέσει τις δύο άκρες. Κρατώντας ο μαθητής αυτή τη γιρλάντα και ακουμπώντας το κάθε κουκούτσι της, έλεγε και μια προσευχή. Όταν είχε ακουμπήσει όλα τα κουκούτσια είχε κάνει τις 108 προσευχές χωρίς να τις μετρήσει. Έτσι δημιουργήθηκε το πρώτο εργαλείο, η πρώτη γιρλάντα με την οποία ο άνθρωπος μετράει προσευχές. Αυτή η γιρλάντα είναι ο πρόδρομος του Ελληνικού κομπολογιού.

Σαν γιρλάντα προσευχής την έφεραν στην Ελλάδα οι χριστιανοί. Το περιβάλλον των θρησκευόμενων του ελλαδικού χώρου την είπε δεητικό στεφάνι της Παναγίας. Στην Κύπρο Πατερημί. Ο λαός, της έβγαλε το παρατσούκλι κομποσκοίνι επειδή αυτή η γιρλάντα είναι ένα σκοινί με κόμπους όπου ο θρησκευόμενος σε κάθε κόμπο λέγει μια προσευχή. Από το κόμπο λέγει προήλθε το όνομα κομπολόγι - κομπολόι.

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι το όνομα προέκυψε από το κόμπος και όι. Αυτή η ερμηνεία είναι εκείνων που πιστεύουν ότι όλα σ' αυτό τον κόσμο ξεκίνησαν από την Αρχαία Ελλάδα! Είναι εκείνων που δεν έψαξαν από αγάπη το κομπολόι. Είναι εκείνων που υπάρχουν στο χώρο από οικονομικούς μόνο λόγους, από φιλοδοξία και ματαιοδοξία! Κύριοι η ερμηνεία σας δηλώνει ότι το κομπολόι, αυτή η γιρλάντα, με τη δομή, τη λειτουργία και τη χρήση που δημιούργησαν οι Έλληνες υπήρχε και στην αρχαιότητα! Όχι κύριοι, στην Αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχε κομπολόι! Άλλες γιρλάντες ναι, κομπολόι όχι! Και είναι φυσικό και λογικό αφού οι δομές της κοινωνίας, η φιλοσοφία του «ευ ζην», το φυσικό περιβάλλον, η ελευθερία στον έρωτα και το ταπεραμέντο των ανθρώπων εκείνης της εποχής, δεν επέτρεπε την παρουσία κομπολογιού. Οι αρχαίοι με τους θεούς τους μάλωναν και συνευρίσκονταν σεξουαλικά. Οι θεοί τους ήταν «της πλάκας», ήταν όλο ελαττώματα, ζήλιες, κερατώματα και ίντριγκες! Σε τέτοιους θεούς δεν φτιάχνεις γιρλάντες να μετράς προσευχές για να σε σώσουν. Η ύπαρξη κομποσκοινιού (προδρόμου του κομπολογιού) προϋποθέτει άλλες συνθήκες, άλλους ανθρώπους, άλλες φιλοσοφίες! Χρειάζεται τις συνθήκες και τους ανθρώπους που υπάρχουν σήμερα στη χώρα μας.

Έτσι λοιπόν το όνομα κομπολόι σίγουρα προήλθε από το σε κάθε κόμπο λέγει. Αυτή η γιρλάντα προσευχής αποδείχθηκε ότι είναι κάτι σα ζωντανός οργανισμός που μπορεί και αλλάζει μορφές, ονόματα και ρόλους κατά το διάβα του μέσα στους χρόνους και τους τόπους που αυτή επισκέπτεται. Διαθέτει εσωτερική δυναμική και καλύπτει αρκετές ανάγκες των ανθρώπων.

Το κομπολόι είναι ένας υπερήλικας γίγαντας που περιδιαβαίνει τη γη επί 2.500 χρόνια μοιράζοντας απλόχερα δώρα στην ψυχή, στην καρδιά, στο πνεύμα, στο σώμα και στην αισθητική. Χαρίζει τα δώρα του στους ανθρώπους χωρίς να κάνει εθνικές, ταξικές ή προσωπικές διακρίσεις. Όταν ο άνθρωπος το προσεγγίσει χωρίς προκαταλήψεις τότε αυτό ανιδιοτελώς του προσφέρετε ολοκληρωτικά!

Στο πολύχρονο και πολύτοπο ταξίδι της η γιρλάντα προσευχής από κουκούτσια, διατηρήθηκε σαν τέτοια, αλλά και μεταλλάχθηκε. Τα κουκούτσια αντικαταστάθηκαν από κεχριμπάρι, φίλντισι, ελεφαντόδοντο, κοράλλι, γνήσιες πέτρες και άλλα υλικά. Προστέθηκαν δε σ' αυτή μέταλλα, φούντα, παπάς και θυρεός.

Η γιρλάντα προσευχής (ο πρόδρομος του κομπολογιού) η φτιαγμένη από κουκούτσια με το πέρασμα των αιώνων και το διάβα της από την Ινδία, την Κίνα όπου την χρησιμοποίησαν και ως εργαλείο που κάνει αριθμητικές πράξεις, έφτασε στις αραβικές χώρες όπου ο Μωάμεθ προέτρεψε τους πιστούς του να κρατούν προσευχητάρι με χάνδρες. Ιδίως από κεχριμπάρι.

Αυτή η προτροπή έγινε διότι ο Μωάμεθ ήξερε ότι η προσευχή χαλαρώνει, υποτάσσει, εξανθρωπίζει και η γιρλάντα από κεχριμπάρι χαλαρώνει το νευρικό μας σύστημα και βοηθά γενικά στην υγεία. Έτσι λοιπόν, η αρχική απλή γιρλάντα σιγά σιγά έγινε αξιοθαύμαστο κόσμημα, σύμβολο πλούτου, εξουσίας, κύρους και διάκρισης. Έγινε διακριτό σκήπτρο στα χέρια της εξουσίας. Σαν τέτοιο το κράτησαν Δαλάϊ Λάμα, Κινέζοι αυτοκράτορες, μαχαραγιάδες, εμίρηδες, σουλτάνοι, πασάδες και γενικά οι έχοντες και κατέχοντες. Σαν τέτοιο το έφεραν στην Ελλάδα οι Τούρκοι αξιωματούχοι οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν για χαλάρωση, παρέα με τα σερμπέτια και τα χανουμάκια τους. Οι Έλληνες κοτζαμπάσηδες, προύχοντες, προεστοί και άρχοντες (συνεργάτες των Τούρκων) το κράτησαν μιμούμενοι τους αφέντες τους. Ας μην ξεχνάμε ότι είμαστε έθνος ηρώων, πατριωτών και προδοτών, πρωτοπόρων και ταυτόχρονα καθυστερημένων.
Οι πλούσιοι της περιόδου εκείνης το κράτησαν σαν μέσο επίδειξης και πλούτου.

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι Έλληνες αποδέχθηκαν το κομπολόι για «να χλευάσουν και να ειρωνευτούν» τους Τούρκους! Αυτή η εξήγηση προέρχεται από σοβινισμό απείρου κάλους. Και ανόητος να είναι κάποιος δεν μπορεί να δεχθεί ότι κάτι που χλευάζεις και ειρωνεύεσαι το κάνεις τρόπο ζωής επί αιώνες.

Επί Τουρκοκρατίας και μετά την επανάσταση του '21 μέχρι να συγκροτηθεί το κράτος και να πάρει στα χέρια του την εξουσία, το κομπολόι έπαιζε καθοριστικό ρόλο στα χέρια αυτών που ασκούσαν την εξουσία. Ο σοϊλής (άρχοντας) της Μάνης αρκούσε να στείλει την «κομπολόγα» του, το «τεσπίχι του» (τεσμπίχ το όνομα του κομπολογιού στα τούρκικα) στις οικογένειες που διατηρούσαν βεντέτα και ευθείς η βεντέτα τελείωνε. Η αποστολή της «κομπολόγας» ήταν και άδεια οικοδομής πύργου στη Μάνη. Σε όλη την Ελλάδα ήταν σαν συμβόλαιο, λόγος τιμής, όρκος, απόδειξη και έκφραση φιλίας αγάπης και έρωτα. Ήταν σύμβολο πλούτου, αισθητικής, ελευθερίας, κύρους, εξουσίας και διαφορετικότητας. Πολλά από αυτά τα χαρακτηριστικά ισχύουν και σήμερα για το κομπολόι. Ο καθένας κρατάει ή συλλέγει κομπολόγια για τους δικούς του συνειδητούς ή υποσυνείδητους λόγους.

Το κομπολόι επειδή διαθέτει ιδιαίτερη δυναμική η οποία θα καταδειχθεί παρακάτω, πέρασε στα χέρια όλων των κοινωνικών τάξεων αφού αυτό μπορεί και καλύπτει αρκετές ανάγκες του παλαιότερου και του σύγχρονου ανθρώπου!
Έτσι και οι απλοί άνθρωποι του μόχθου και της καταπίεσης το κράτησαν σαν παρηγοριά και οδηγό στα νοερά ταξίδια νόστου και ελπίδας. Μ' αυτό «σκότωναν» τον άδικο βασανιστικό καιρό που βίωναν, προσδοκώντας τη λύση των προβλημάτων τους ή αναπολούσαν τον παλιό καλό καιρό.

Στα χέρια των ανεξάρτητων, των φιλελεύθερων, των δυνατών, των μπεσαλήδων, των ηρώων και των ανυπάκουων στις εξουσίες, των ενταγμένων στη «μάγκα» (μάγκα = ένοπλη ανεξάρτητη ομάδα που πολέμησε τους Τούρκους, η οποία χαρακτηριζόταν από αντιεξουσιαστική φιλοσοφία και ουσιαστική ανεξαρτησία) κρατήθηκε σα σύμβολο δύναμης, αυτονομίας, ηρωϊσμού, μπέσας και ελευθερίας! Δηλαδή πραγματικής «μαγκιάς»!

Οι ψευτόμαγκες το κράτησαν για φιγούρα, προβολή, πρόκληση, αγένεια και βαρβαρότητα.
Σιγά σιγά όσο οι κοινωνικές συνθήκες άλλαζαν και το κράτος έπαιρνε στα χέρια του την εξουσία, όπου «τους μάγκες του πάτησε το τραίνο» και οι ψευτόμαγκες κάναν «τουμπεκί ψιλοκομμένο» , η δε εξουσία είχε άλλα μέσα και σύμβολα να δείχνει και να επιβάλλει τη δύναμή της, τόσο το κομπολόι αποτραβιόταν στα συρτάρια της λήθης. Μόνο οι ευαίσθητοι, οι ρομαντικοί, οι της βιοπάλης, της τιμιότητας και του συμβιβασμού άνθρωποι, κρατούσαν το κομπολόι τους για να «μετρούν τους καημούς και τους αναστεναγμούς»! Κι όταν ο ψευτόμαγκας έπαιζε κομπολόι προκαλώντας τους τριγύρω, ο κόσμος του μόχθου και της δημιουργίας του έλεγε: «μη βροντοχτυπάς τις χάνδρες η δουλειά κάνει του άνδρες»! Ο δε κουρασμένος και αγανακτισμένος κοσμάκης που έτρεχε και τρέχει για την «εξασφάλιση» οδηγήθηκε στο: «θα πουλήσω το ρολόι και θα πάρω κομπολόι»! Και τέλος όταν το χάνει, είναι σα να χάνει τον κόσμο και το μεράκι του και απεγνωσμένα αναρωτιέται με καημό «που θα βρώ να σ' αγοράσω για να μη σε ξαναχάσω - φτωχό κομπολογάκι μου που ήσουν το μεράκι μου»!

Ιδιαίτερα μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και το τέλος του εμφύλιου, όπου όλοι έτρεχαν για την ανοικοδόμηση, για το στήσιμο της επιχείρησης, για το μεροκάματο και τη θεσούλα στο δημόσιο, το κομπολόι σχεδόν ξεχνιέται. Οι τελευταίες μνήμες βασικά θύμιζαν το αξεσουάρ του ψευτόμαγκα, του ανένταχτου, του «αποβράσματος» και του «μιάσματος». Αυτή η αντίληψη υπάρχει ακόμα και σήμερα σε μερικούς ανθρώπους. Γι' αυτό όταν κάποιοι «αναγκάζονται» και αγοράζουν κομπολόι, καταφεύγουν ασυναίσθητα στο μικρό χωρίς φούντα, για να μην ταυτίζονται με τον ψευτόμαγκα και το μίασμα, οι οποίοι κρατούσαν κομπολόγια μεγάλα και με πλούσια φούντα.
Όταν η χώρα μας έγινε τουριστική, το κομπολόι επανέρχεται δυναμικά σαν στοιχείο της παράδοσης και της λαϊκής μας τέχνης. Τότε καταπιάστηκαν μ' αυτό αδαείς, καιροσκόποι και άσχετοι με τη λαϊκή κουλτούρα και την τέχνη. Έτσι το κατάντησαν ένα αισθητικό έκτρωμα που αποτελούνταν από πλαστικές χάνδρες και ευτελή μέταλλα. Ακόμα το έφτιαξαν από παφιλένιες ασημένιες χάνδρες, φτιαγμένες στη μηχανή. Τότε το κομπολόι έχασε το χρώμα του, τον ήχο, τη ζεστασιά, το άρωμά του, τη θετική ενέργεια, την καλλιτεχνία και γενικά την ψυχή του! Αφού απουσιάζε από αυτό η γνώση, ο ανθρώπινος μόχθος, η λειτουργικότητα και η αντίστοιχη δομή που θα του επέτρεπε να παίξει τους ρόλους για τους οποίους δημιουργήθηκε.

Επειδή η λαογραφία και η κοινωνιολογία δεν έχουν ακόμα κάνει τις επίσημες ανακοινώσεις τους για το κομπολόι, το οποίο εμένα με μαγνήτισε όταν το είδα και σαν κόσμημα, τελικά το ερωτεύθηκα όταν το έψαξα και κατάλαβα περί τίνος πρόκειται. Στη συνέχεια όταν απαλλάχθηκα από την προκατάληψη που λέει ότι το κομπολόι είναι το αξεσουάρ του αργόσχολου και του ψευτόμαγκα, αυτό μου έδωσε το κλειδί της καρδιάς του. Μπήκα μέσα της και ώ του θαύματος, με κέρασε το σπάνιο ποτό της γνώσης που αναγεννά. Μου έδωσε ποτό και για να κερνώ τους φίλους μου! Στη υγειάς σας λοιπόν και ας δούμε τι είναι στην ουσία του το κομπολόι:

- ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΑΣ και χαλαρώνουμε, παίρνουμε θετική ενέργεια, ταξιδεύουμε νοερά και ικανοποιούμε κάποιες αισθήσεις μας.
- ΔΙΩΚΤΗΣ ΚΑΚΩΝ ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ αφού μειώνει το τσιγάρο, το φάγωμα των νυχιών...
- ΚΟΣΜΗΜΑ όταν απαρτίζεται από περίτεχνα δουλεμένα ευγενή μέταλλα και ορυκτές πέτρες.
- ΦΑΡΜΑΚΟ όταν οι χάνδρες του φέρουν θετική ενέργεια.
- ΕΡΓΟ ΤΕΧΝΗΣ όταν είναι ιδιαίτερης αισθητικής.
- ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΊΜΕΝΟ όταν είναι σπάνιο, καλαίσθητο φτιαγμένο με γνώση και τέχνη.
- ΣΥΜΒΟΛΟ ΚΥΡΟΥΣ ΚΑΙ ΠΛΟΥΤΟΥ όταν είναι περίτεχνο και ακριβό.
- ΦΥΛΑΧΤΟ όταν φέρει σύμβολα πίστης ή καλής τύχης.
- ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ αφού το μασάζ των ακροδαχτύλων μας με τις χάνδρες του, μας χαλαρώνει.
- ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΟ ΧΩΡΟΥ αφού στολίζει τραπέζια, βάζα, τοίχους.
- ΜΕΣΟ ΤΕΡΨΗΣ της ακοής, όρασης, όσφρησης, αφής και αισθητικής.

- ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ ΕΠΙΔΕΞΙΟΤΗΤΑΣ αφού εξασκεί τα δάχτυλά μας.
- ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΚΕΙΜΗΛΙΟ εφόσον ήταν του παππού, του μπαμπά...
- ΜΕΣΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΘΕΟ αφού με αυτό μετράμε προσευχές.
- ΣΥΜΒΟΛΟ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ αφού τα νοερά ταξίδια μαζί του δηλώνουν ότι διαθέτουμε ελεύθερο χρόνο.
- ΜΕΣΟ ΕΝΟΧΛΗΣΗΣ όταν προκαλούμε ήχους χωρίς να υπολογίζουμε του άλλους.
- ΜΕΣΟ ΔΙΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΝΕΥΡΙΣΜΟΥ ΜΑΣ όταν απασχολούμαστε μ' αυτό.
- ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ εφόσον δημιουργούμε αξιόλογα κομπολόγια.
- ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΜΑΣ αφού αντανακλά το εγώ μας, όπως το αυτοκίνητο που οδηγούμε, το σπίτι που μένουμε, κ.λ.π..

Τελικά σαν ορισμό μπορούμε να πούμε ότι σωστό και ολοκληρωμένο κομπολόι είναι: μια γιρλάντα από χάνδρες περασμένες σε σκοινάκι, η οποία είναι εύχρηστη και λειτουργική στο χέρι και την τσέπη μας. Στο σκοινάκι είναι προσαρμοσμένα: χάνδρες, παπάς, θυρεός και φούντα. Μ' αυτή τη γιρλάντα ο εραστής του κομπολογιού τέρπει την αφή, την όραση, την ακοή, την όσφρηση και την αισθητική. Μ΄αυτή στο χέρι ταξιδεύει στους μυστικούς κόσμους της καρδιάς του, της φαντασίας, του νόστου, της ελπίδας, των ονείρων και των καημών. Της ηρεμίας, της προσευχής, της γαλήνης, του παραμυθιού και της μεταφυσικής! Η γιρλάντα αυτή είναι ο φίλος, ο δάσκαλός, ο ερωτάς, η συνήθειά. Είναι το ναρκωτικό χωρίς παρενέργειες.

Αν αποδεχθούμε ως σωστά τα παραπάνω τότε μπορούμε να τα χρησιμοποιούμε σαν κόσκινο που μας δίνει τη δυνατότητα να εντοπίζουμε τις διαφορές και να ξέρουμε πιο είναι κομπολόι, πιο είναι κομποσκοίνι, πιο είναι μπεγλέρι και πιο είναι διακοσμητικό κομπολόι. Το διακοσμητικό κομπολόι σωστό είναι να μην το λέμε κομπολόι αλλά διακοσμητική γιρλάντα. Διότι πράγματι αυτό δεν είναι κομπολόι! Τα ονομάζουν έτσι αυτοί που δεν κατάλαβαν τι είναι κομπολόι. Αυτοί οι οποίοι από μόδα και άλλους λόγους βρίσκονται στο χώρο του κομπολογιού.

Το κομπολόι επανεμφανίστηκε σήμερα δυναμικότερα από κάθε άλλη φορά, για να μάθουμε επιτέλους τι είναι αυτό στην ουσία του. Ο σάλος που αυτό δημιουργεί έχει στόχο να απαλλαχθεί από τις προκαταλήψεις και να μπορεί να παίζει ελεύθερα, σωστά και ολοκληρωμένα τον κοινωνικό του ρόλο. Να ξεφύγει από τις δαγκάνες των επιτήδειων, των ημιμαθών, των ματαιόδοξων, που το χρησιμοποιούν για να εκμεταλλεύονται τους εραστές του και να υπηρετούν τη ματαιοδοξία τους. Επανεμφανίστηκε για να μη μπορεί ο καθένας να δηλώνει ειδήμων, συγγραφέας, συλλέκτης, δημιουργός, ιδιοκτήτης μουσείου. Να μη μπορεί ο καθένας να διηγείται μύθους και να πουλά άλλα αντί άλλων σε τιμές απίθανα ακριβές. Να μη μπορεί να παραπλανά τους καταναλωτές και τα Μ.Μ.Ε που λόγω άγνοιας σκοτεινιάζουν το τοπίο, δημιουργούν «ειδήμονες» και το σκοτάδι και η εκμετάλλευση πάει συννέφο.

Σίγουρα δεν είναι εύκολο να κατανοήσουμε την εσωτερική δυναμική, την πολυπλοκότητα και το εύρος αυτού του παγκόσμιου λαϊκού δημιουργήματος, το οποίο μπορεί από τη στάχτη του να ξαναγεννιέται, που καταφέρνει να το ερωτεύονται κι αυτοί που ήταν πολέμιοί του. Χαρακτηριστικό περιστατικό συνέβει με εμένα και τη δημοσιογράφο Παναγιωταρέα στο MEGA. Ήμασταν καλεσμένοι του Φώτη και της Μαρίας. Ο σκηνοθέτης για να κερδίσει χρόνο με έβαλε δίπλα στην Παναγιωταρέα για να γίνει παράλληλα η κουβέντα μας. Εγώ θα μιλούσα για το κομπολόι. Όταν η Παναγιωταρέα με είδε δίπλα της είπε: «Ποιος είναι αυτός;» Της εξήγησαν ότι θα μιλήσω για το κομπολόι. Τότε με οργή και ασυναίσθητα, με έσπρωξε απαλά και είπε: «Αν αυτός σταθεί δίπλα μου εγώ φεύγω τώρα αμέσως! Ακούς εκεί για το κομπολόι;» Βέβαια έχουν περάσει χρόνια από τότε και ελπίζω να μην αντιμετωπίζει πια σαν μιάσματα όσους ασχολούμαστε με το κομπολόι.

Η ιστορία έχει δείξει ότι καθετί που δημιουργούν οι κατώτερες κοινωνικές τάξεις για να εκφραστούν ή να καλύψουν ανάγκες τους, οι «ανώτερες» λεγόμενες τάξεις αρχικά το κατασυκοφαντούν! Μετά το διώκουν με όλα τα μέσα! Τελικά όμως αναγκάζονται να το αποδεχτούν αφού δεν μπορούν να το νικήσουν, επειδή το δημιούργημα διαθέτει εσωτερική δυναμική και τους είναι χρήσιμο. Βέβαια αρκετές φορές παθαίνουν σύγχυση για το τι είναι στην ουσία του αυτό που «αναγκάστηκαν» να χρησιμοποιούν και αυτοί, το οποίο δημιούργησαν οι άνθρωποι του μόχθου και της υπομονής. Άνθρωποι «κατωτέρων τάξεων».
Έτσι στις μέρες μας άνθρωποι των «ανώτερων» τάξεων ασχολούνται με το κομπολόι! Το βλέπουν όμως μέσα από τη μόδα, από την οικονομική τους κατάσταση, την κουλτούρα και τα χαρακτηριστικά της τάξης τους. Συνήθως γι' αυτούς το κομπολόι είναι μέσον επίδειξης και προβολής, συλλεκτικό έργο τέχνης και επένδυση. Έτσι φτάνουν μοιραία να μπερδεύουν το κομποσκοίνι, το κομπολόι με τη διακοσμητική γιρλάντα. Επιδείχνουν για κομπολόι κομποσκοίνια ή γιρλάντες που πάνω τους έχουν κρεμάσει αντί για φούντα ότι νόμιζε ο καθένας. Αγαπητοί μου μπορεί αυτά που αναρτάτε στις γιρλάντες σας να είναι αξιόλογα παλιά κομμάτια, μπορεί οι χάνδρες της γιρλάντας σας να είναι αξιόλογα υλικά, μπορεί η γιρλάντα σας να είναι έργο τέχνης, όμως αυτή η γιρλάντα ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΟΜΠΟΛΟΙ!

Κομπολόι είναι το εύχρηστο και λειτουργικό στο χέρι και την τσέπη μας δημιούργημα, που απαρτίζεται από χάνδρες, από φούντα, παπά και θυρεό. Κάθε άλλο που δεν ανταποκρίνεται σ' αυτά τα βασικά χαρακτηριστικά είναι απλά γιρλάντα που μοιάζει με κομπολόι. Και όπως δεν μπορούμε να πούμε το σκαμνί και την καρέκλα πολυθρόνα, επειδή σε όλα αυτά καθόμαστε, έτσι δεν μπορούμε να πούμε τη διακοσμητική γιρλάντα κομπολόι, επειδή και τα δύο είναι γιρλάντες.
Το μπέρδεμα είναι τόσο μεγάλο που σε μερικά αφιερώματα που μου έχουν κάνει, κάποιοι δημοσιογράφοι τα θαλάσσωναν. Έμπλεκαν το κομποσκοίνι με το κομπολόι, το μπεγλέρι και τη διακοσμητική γιρλάντα. Με το δίκιο τους βέβαια αφού η υπόθεση κομπολόι είναι ακόμα σκοτεινή.

Μετά από αυτή την παρένθεση ας γυρίσουμε πίσω στο χρόνο που είχαμε μείνει. Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Οι Τούρκοι λοιπόν είχαν φέρει το κομπολόι στην Ελλάδα.
Η Ελληνική ιδιοσυγκρασία γενικά και ιδιαίτερα η αγάπη μας για την καλοζωία και την ελευθερία, διαφοροποιήσαν το κομπολόι που μας έφεραν οι Τούρκοι. Το τούρκικο δεν είχε ελεύθερο σκοινάκι για να μπορούν να ολισθαίνουν οι χάνδρες και να προσκρούουν η μία στην άλλη και έτσι να παράγεται ήχος! Το Τούρκικο δεν είχε ελεύθερο σκοινάκι, γιατί οι Τούρκοι το χρησιμοποιούσαν μόνο για να μετρούν προσευχές και να παίρνουν τη θετική ενέργεια με το χάδι στις κεχριμπαρένιες χάνδρες του. Εμείς οι Έλληνες με τη διαφορετικότητά μας του αλλάξαμε δομή και ρόλους. Βέβαια του «αλλάξαμε και τα φώτα» ευτελίζωντάς το.
Παλιότερα ρωτούσαν κρατάς κομπολόι; Σήμερα ρωτούν παίζεις κομπολόι; Η ερώτηση άλλαξε διότι παλιότερα ήξεραν ότι το κομπολόι είναι για να χαλαρώνει τον κάτοχο η θετική ενέργεια που διέθεταν οι χάνδρες των φυσικών υλικών. Έτσι λοιπόν δεν το στριφογυρνούσαν, δεν το χτυπούσαν, δεν ενοχλούσαν τους τριγύρω και δεν το κατέστρεφαν.

Όσο κυλούσε ο χρόνος και οι συνθήκες της ζωής άλλαζαν, άλλαζαν και οι απόψεις των ανθρώπων για το κομπολόι όπως και η στάση τους απέναντί του. Έτσι χάνονταν σιγά σιγά η γνώση γι' αυτό και κόβονταν οι κρίκοι αγάπης, θαυμασμού, σεβασμού που είχαν οι παλιότεροι. Μάλλον από τότε το χρησιμοποιούν κυρίως για επίδειξη, για πρόκληση και για οικονομικά και άλλα οφέλη. Από τότε το χτυπούσαν, το ευτέλιζαν και το κατέστρεφαν. Με τον ίδιο τρόπο φέρθηκαν στο κομπολόι και οι ψευτόμαγκες! Αυτή η συμπεριφορά συνεχίζεται και σήμερα από τους απληροφόρητους.

Η αλλοτριωμένη αντίληψη για το κομπολόι και ο ευτελισμός του, βασικά άρχισε προς το τέλος της τουρκοκρατίας όπου όλοι ήθελαν να έχουν ένα κομπολόι όπως της εξουσίας χωρίς όμως να έχουν νοιώσει τι θα πει κομπολόι. Τα κομπολόγια της εξουσίας ήταν ακριβά και από κεχριμπάρι ή άλλα αξιόλογα υλικά που δεν μπορούσαν όλοι να αποκτήσουν. Έτσι έκαναν την εμφάνισή τους οι απομιμήσεις. Ο Faturan ένας Αιγύπτιος χημικός πριν 220 περίπου χρόνια δημιούργησε μια σύνθεση με την οποία έφτιαχνε χάνδρες κομπολογιών. Η παράδοση λέει ότι η σύνθεση ήταν μίγμα από σκόνη κεχριμπαριού, λιβανιού, μαστίχας, βακελίτη τα οποία ανέμιξε με κολοφώνιο. Αυτή τη σύνθεση ( Wink

την πλάσαρε στην Ελλάδα για κεχριμπάρι. Ακόμα σήμερα αρκετοί είναι αυτοί που νομίζουν ότι το κομπολόι του προπάπου τους είναι κεχριμπάρι. Σε ποσοστό που πλησιάζει το 100% αυτά δεν είναι κεχριμπάρια. Για να το διαπιστώσετε βάλτε το παλιό σας κομπολόι σε δοχείο με θαλασσινό νερό. Εάν αυτό πάει στον πάτο του δοχείου, τότε άνθρακας ο θησαυρός.

Πολλοί ήταν αυτοί που μιμήθηκαν τον Faturan όπως Αιγύπτιοι, Τούρκοι, Σύριοι, Πέρσες, Αφγανοί και Έλληνες. Οι απομιμήσεις συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Και επειδή κοστίζει πάρα πολύ το τεστ για την εξακρίβωση της γνησιότητας των χανδρών, επειδή είναι αδύνατο να ξεχωρίζουμε αυτά που παρήγαγε ο Faturan από τα άλλα αυτών που τον μιμήθηκαν, επειδή μάλλον ο Faturan συνειδητά παραπληροφόρηση για τη συνταγή του, υπάρχει σκοτάδι και χάος. Έτσι από τότε δίνετε η ευκαιρία στους μυθομανείς, ψευδομανείς και ευκαιριακούς κερδοσκόπους, να εκμεταλλεύονται απαράδεκτα τους εραστές του κομπολογιού. Σήμερα οι ψεύτικες εγγυήσεις γνησιότητας δίνουν και παίρνουν, διότι όταν οι αγοραστές καταγγέλουν την απάτη, οι πωλητές ισχυρίζονται ότι το κομπολόι που δείχνει ο ενάγων στο δικαστήριο δεν είναι αυτό που τους πούλησαν και έτσι αυτοί......αθωώνονται.

Τέλος επειδή πολλοί καταναλωτές «ηδονίζονται» από τους μύθους που τους διηγείται ο έμπορας και επιπλέον αναζητούν το «μοναδικό» και το «σπάνιο» εύκολα παραμυθιάζοντε και ξεχνάνε ότι πρώτα γεννιέται ο μύθος, η ψευτιά και το παζάρι και μετά ο παλαιοπώλης. Ιδίως όταν πρόκειται σε αγορές της ανατολής, όπου εκεί δεν υπάρχει κανένας έλεγχος. Έτσι σήμερα η μυθομανία, η ψευδομανία, η ημιμάθεια και οι «ειδήμονες» μεσουρανούν. Για τα φατουράν, τα σούντουρουζ, τα σανταλούζ, τις μαστίχες, τα καταλίν, τα αλεμάνια και τα μπάγκα υπάρχει τέτοια μπουρδολογία που λυπάται κανείς και τους «ειδήμονες» και τους καταναλωτές.

Πάντα στην ιστορία του εμπορίου υπάρχουν κερδοσκόποι, απατεώνες και θύματα. Μπορούμε όμως σήμερα να φυλαγόμαστε από αυτούς με την υπομονή, τη γνώση, το «διάβασμα» των ματιών, των κινήσεών τους και την καχυποψία μας. Σήμερα που υπάρχει το διαδίκτυο φρόνιμο είναι να ενημερωνόμαστε πριν προβούμε σε αγορές. Είναι επιπόλαιο να αγοράζουμε από κερδοσκόπους αντιγραφείς, από αγνώστους, από αυτούς που ρίχνουν τις τιμές και τους ανειδίκευτους που ευκαιριακά παρουσιάζονται εκεί που «υπάρχει ψωμί».

Χαρακτηριστικό του σκότους και του χάους γύρω από το κομπολόι και τις χάνδρες του, είναι ότι εξέθετε ή εκθέτει ακόμα το Μουσείο Μπενάκη, το γιουσουρένιο κομπολόι του Μιαούλη, για μαύρο κεχριμπάρι! Το Αγγλικό Μουσείο εξέθετε επί 100 χρόνια κομμάτι κεχριμπαριού με εγκλωβισμένο έντομο το οποίο αποδείχθηκε απομίμηση. Ο καθένας λέει ότι του καπνίσει αυτόχρίζεται ειδήμων, πουλάει όσο θέλει, περιπαίζει, χρησιμοποιεί το κράτος, τα Μ.Μ.Ε., τους ρομαντικούς, τους πλούσιους και γενικώς ατιμώρητα δεσπόζει. Έλεος!

Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε έκθεση κομπολογιών. Η έκθεση υποστηριζόταν από έντυπο που έγραφε ότι το όνομα κομπολόι προήλθε από το κόμπος και όι. Ότι οι Έλληνες κράτησαν και κρατούν κομπολόι για να χλευάσουν και να ειρωνευτούν τους Τούρκους. Ότι το χρώμα των Φατουράν δημιουργήθηκε από κόκκινο κρασί. Ότι τα Φατουράν περιέχουν «γιουσούρι»! Έλεος λυπηθείτε μας. Μη ρίχνετε κι άλλο σκοτάδι στην υπόθεση κομπολόι. Καταλάβετε ότι τα εκθέματά σας βασικά ήταν διακοσμητικές γιρλάντες και όχι κομπολόγια. Γιουσούρι δεν υπάρχει. Υπάρχει γιούσουρι. Η θέση σας δε για το όνομα κ.λ.π.. είναι αβάσιμες υποθέσεις.

Σήμερα που το κομπολόι είναι και μόδα έχει αναπτυχθεί μεγάλος ανταγωνισμός γύρω από το ποιος ξέρει πιο πολλά και πιο σωστά γι' αυτό. Ποιος έχει τη μεγαλύτερη και πιο αξιόλογη συλλογή. Τελικά αυτός ο ανταγωνισμός εξαναγκάζει τους κατόχους κομπολογιών να μεταφέρουν ανακρίβειες που διαδίδουν ανεύθυνοι και να μεγαλοποιούν τους μύθους που τους διηγήθηκαν οι παλαιοπώλες. Έτσι έχουμε σαν αποτέλεσμα το κομφούζιο να μεγαλώνει και το σκοτάδι γύρω από το κομπολόι να γίνεται πυκνότερο.

Αρκετοί είναι αυτοί που θεωρούν τα ασύμμετρα, θολά, βρόμικα κομμάτια κεχριμπαριού σαν παλιά και πρώτης ποιότητας. Αν όμως πληροφορηθούν το παλιό πλακιώτικο τραγούδι που έλεγε: «και ρετσίνα κεχριμπάρι στο ποτήρι σου να πιεις»! Ακόμα, αν πληροφορηθούν ότι και μέχρι πρότινος τον άνθρωπο με καθαρό χαρακτήρα τον έλεγαν «κιμπάρη» - κεχριμπαρένιο, δηλαδή καθαρό διαυγή, τότε ίσως άλλαζαν γνώμη για το πιο κεχριμπάρι είναι η πρώτη ποιότητα. Πρώτης ποιότητας είναι τα καθαρά, τα διαυγή, τα λαξευμένα συμμετρικά, τα ομοιογενή!

Τις πλακέ και ασύμμετρες χάνδρες κάποιοι τις θεωρούν αξιόλογες και ακριβές. Λάθος! Αυτές είναι οι πιο φθηνές διότι δεν λαξεύτηκαν! Επομένως δεν περιέχουν ανθρώπινο μόχθο και καλλιτεχνία. Επιπλέον για τις πλακέ δεν χρειάστηκε ένα μεγάλο κομμάτι που απαιτείται προκειμένου να δώσουμε στη χάνδρα το σχήμα βαρελιού. Επίσης δεν πετάχτηκαν ρινίσματα από την επεξεργασία.

Βέβαια ο καθένας ανάλογα με τις γνώσεις που διαθέτει για το κομπολόι, λέει και υποστηρίζει αυτά που νομίζει. Και ανάλογα με την αισθητική του αντίληψη και την οικονομική του κατάσταση, προσθέτει ή αφαιρεί ότι θέλει. Τώρα αν αυτό που προκύπτει από την παρέμβαση του καθενός είναι κομπολόι ή όχι, αν αυτά που λέει είναι σωστά ή όχι, αυτό θα συζητείται όσο δεν έχουμε ερευνήσει υπεύθυνα και σε βάθος το θέμα. Βέβαια υπάρχουν κομπολόγια και κομπολόγια. Άλλα είναι άρτια, άλλα «ακρωτηριασμένα» (χωρίς παπά, φούντα, θυρεό), άλλα όμορφα, άλλα άσχημα, άλλα φτηνά, άλλα ακριβά. Όμως ένα λειτουργικό, πρακτικό, ολοκληρωμένο, όμορφο, θεραπευτικό, σωστό κομπολόι είναι η γιρλάντα που διαθέτει τη δομή, τη μορφή και τη λειτουργία, που της επιτρέπει να παρέχει στον κάτοχό της όλα τα ευεργετήματα που αυτό μπορεί να προσφέρει, τα οποία γνωρίσαμε όταν μπήκαμε στην καρδιά του. Το κομπολόι απαρτίζεται από χάνδρες φυσικών υλικών για να δίνει τη θετική ενέργεια, να τέρπει την όραση, την ακοή, την αφή και κάποιες φορές την όσφρηση. Διαθέτει φούντα για να προσφέρει το τελικό απαλό ηρεμιστικό χάδι όπως το χάδι από τα μεταξένια μαλλιά της καλής νεραϊδας. Διαθέτει θυρεό για να κρατά τις χάνδρες των δύο απέναντι σειρών σε απόσταση μεταξύ τους. Η απόσταση επιτρέπει την ελεύθερη ολίσθηση των χανδρών. Ακόμη ο θυρεός δίνει την ευκαιρία να φέρει πάνω του θρησκευτικά σύμβολα ή σύμβολα καλής τύχης. Διαθέτει παπά για να έχει ικανό μήκος για το κράτημα στη χούφτα μας. Βέβαια ο καθένας έχει το δικαίωμα να θεωρεί, να δημιουργεί ή να αγοράζει τα κομπολόγια που αυτός νομίζει. Αυτά που του αρέσουν κι αυτά που σηκώνει το βαλάντιό του. Όμως καλό είναι να γνωρίζουμε ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ των κομπολογιών που είναι σωστά, όμορφα, ολοκληρωμένα και θεραπευτικά, από τα άλλα τα «ακρωτηριασμένα» και τα φτιαγμένα από ευτελή υλικά, που αρκετές φορές είναι ανθυγιεινά. Ας μην ξεχνάμε ότι το κομπολόι είναι αντανάκλαση της προσωπικότητάς μας, γι' αυτό καλό είναι να προσέχουμε πάρα πολύ τι κρατάμε και πως το κρατάμε.

Βέβαιο είναι ότι ένα κομπολόι με χάνδρες από μέταλλο, ιδίως όταν είναι με ανάγλυφα σχέδια, αυτές οι χάνδρες δεν δίνουν την ευκαιρία της ικανοποίησης που παίρνουμε από το χάδι λείων επιφανειών. Ασφαλώς άλλη αίσθηση δίνει το χάδι στο μέταλλο και άλλη στο «ζεστό υλικό», ιδίως όταν αυτό είναι κεχριμπάρι.

Όταν ανάμεσα στις χάνδρες του κομπολογιού μεσολαβούν μεταλλικές μπίλιες, τότε διακόπτετε η ροή της ενέργειας των χανδρών. Διακόπτετε το νοερό ταξίδι του κατόχου. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ανόμοιες χάνδρες ενός κομπολογιού.
Το κομπολόι που αντί για φούντα φέρει διάφορα ανόμοια «πραγματάκια» όσο εξαιρετικά κι αν είναι αυτά στερούν από τον κάτοχο το χαλάρωμα και το διώξιμο της κακής ενέργειας.

Το πόσο γνωρίζουμε από κομπολόι και πόσο ακριβό είναι αυτό, φαίνεται από το πώς το χρησιμοποιούμε. Οι άσχετοι είτε κρατούν φθηνό κομπολόι είτε ακριβό το κοπανάνε, το καταστρέφουν ή το χάνουν! Δεν το χαϊδεύουν. Όσοι έχουν «συνδεθεί» με το κομπολόι, αυθόρμητα το μεταφέρουν από την τσέπη στο χέρι τους και αντίστροφα. Δεν το παρατούν οπουδήποτε και έτσι δεν το χάνουμε ποτέ.

Τελικά τα κομπολόγια είναι σαν τα τραγούδια που χρειάζονται ειδικές συνθήκες και παθιασμένους εραστές για να γεννηθούν και να διατηρηθούν καλλιτεχνικά, λειτουργικά στο χέρι και χρήσιμα για συλλογές.

Οι σημερινές συνθήκες στον Ελλαδικό χώρο και οι σύγχρονοι Έλληνες ευνοούν την αναγέννηση και διάδοση του κομπολογιού. Ας μην ξεχνάμε ότι το σκοτάδι, η αλλοτρίωση και η σήψη, είναι οι μήτρες που κυοφορούν την αναγέννηση.

Το κομπολόι σήμερα που βοηθά να κοπεί το τσιγάρο, που λειτουργεί σαν φάρμακο και γενικά μπορεί και δίνει τόσα πολλά στον άνθρωπο είναι κρίμα να το οδηγήσει η κερδοσκοπία, η παραπληροφόρηση και η άγνοια σε αφανισμό. Το κομπολόι, αυτό το παγκόσμιο δημιούργημα εμένα με άγγιξε και με «ανάγκασε» να εγκαταλείψω τη δημιουργία κοσμημάτων που ήταν το προηγούμενο αγαπημένο μου ενδιαφέρον και τώρα με μανία προσπαθώ σαν δημιουργός κομπολογιών, σαν λαογράφος, σαν συγγραφέας να μεταφέρω τη δική μου αλήθεια γι' αυτό. Επιπλέον προσπαθώ να το διαδώσω και να το προστατέψω. Κυρίως όμως να το αναδείξω σαν κοσμήμα για άνδρες και γυναίκες αφού το κομπολόι διαθέτει άπειρες δυνατότητες αισθητικών παραλλαγών όπως το κόσμημα.

Τα κομπολόγια είναι αντανάκλαση της εποχής και των ανθρώπων. Είναι το κόσμημα του άνδρα και το σκήπτρο της χειραφετημένης γυναίκας. Η αξία, η ποιότητα και η αισθητική ενός κομπολογιού, καθώς και ο τρόπος που ο κάτοχος το κρατάει, προδίδουν αρκετές πλευρές τις προσωπικότητάς του. Προδίδουν πλούτο, καλαισθησία, ευγένεια και άλλα καλά. Ή προδίδουν φτώχια, κακογουστιά και βαρβαρότητα. Προσοχή λοιπόν τι κρατάμε και πως το κρατάμε!

Το κομπολόι είναι αυστηρά προσωπικό αντικείμενο φορτισμένο με την ενέργεια του κατόχου του. Για το λόγο αυτό δεν το δίνουμε εύκολα σε άλλα χέρια. Είναι κάτι σαν το αυτοκίνητο και τη γυναίκα που πάσες δεν τα κάνουμε. Εκτός βέβαια ..
Επειδή το κομπολόι παίζει πολλούς και διαφορετικούς ρόλους και αυτοί είναι σχετικοί με την προσωπικότητα του κατόχου του, ο καθένας αγοράζει ή φτιάχνει ό,τι του αρέσει, όσον αφορά το μέγεθος, το χρώμα, τον αριθμό των χανδρών, τον παπά, το θυρεό και τη φούντα. Όμως λειτουργικότητα στο παίξιμο παρουσιάζουν τα κομπολόγια που έχουν μονό αριθμό χανδρών και το άθροισμά τους είναι πολλαπλάσιο του τέσσερα συν ένα. Δηλαδή 4 Χ 4 = 16, + 1 = 17 ή 4 Χ 5 = 20, + 1 = 21 κ.ο.κ. Το σκοινάκι του κομπολογιού που δεν καλύπτεται από χάνδρες, είναι λειτουργικό όταν έχει μήκος όσο το πλάτος της παλάμης του κατόχου. Ο θυρεός είναι απαραίτητος όπως και η φούντα.

Το μουσουλμανικό κομπολόι έχει 33 χάνδρες. Ανά 11 χάνδρες υπάρχει κάτι σαν δισκάκι (κόφτης). Οι χάνδρες είναι δεμένες σφιχτά με το σκοινάκι, διότι χρησιμοποιείται μόνο για προσευχές, για θεραπεία και όχι για παίξιμο και ήχο.

Το μαύρο κομπολόι.
«Θα το δώσω το ρολόι και θα πάρω κομπολόι», τραγούδησε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Δεν είναι, όμως, το μοναδικό ελληνικό λαϊκό τραγούδι που αναφέρεται στο κομπολόι. Αυτό που συνοδεύει καημούς, έρωτες και βάσανα κι έχει συνδεθεί στη συνείδηση του κόσμου με τη μαγκιά, τον "τσαμπουκά".
Ωστόσο, το κομπολόι ή μπεγλέρι ξεκίνησε για να εξυπηρετήσει την ανάγκη επικοινωνίας του ανθρώπου με τον θεό. Η ιστορία του κομπολογιού φαίνεται ότι χάνεται στο βάθος της ιστορίας. Εικάζεται ότι το πρώτο κομπολόι δημιουργήθηκε από...
κάποιον μοναχό στην Αρχαία Ινδία, μεταξύ 800-500 πΧ.

Αφορμή για τη δημιουργία του κομπολογιού ήταν να καλυφθεί η πρακτική ανάγκη του μοναχού που έπρεπε να κάνει με απόλυτη συγκέντρωση ένα συγκεκριμένο αριθμό προσευχών. Από τη μία πλευρά όμως, δεν ήξεραν όλοι να μετράνε, ενώ από την άλλη και να ήξεραν, πάντα υπήρχε ο κίνδυνος να παραλειφθεί κάποια προσευχή ή να ειπωθεί κάποια παραπάνω, ενώ η έγνοια του μετρήματος θα αποσπούσε το νου από την προσήλωση στην προσευχή.

Ο κανόνας έλεγε: «108 προσευχές ακριβώς». Έτσι, δόθηκε η λύση που έμελλε να εξυπηρετήσει όλες τις μεγάλες θρησκείες του κόσμου. Πέρασε σε ένα σκοινάκι εκατόν οκτώ κουκούτσια διάτρητα και έδεσε τις δύο άκρες του τοποθετώντας εκεί μία φουντίτσα, για να ξέρουν που ξεκινά και που σταματά το μέτρημα. Έτσι γεννήθηκε το κομπολόι. Οι Ινδοί σήμερα ονομάζουν το κομπολόι «τζαμπάλα», που σημαίνει «γιρλάντα της προσευχής και της επανάληψης των ονομάτων του θεού, που καταστρέφει τις αμαρτίες και ελευθερώνει από τον κύκλο της γέννησης και του θανάτου» και πρέπει να έχει 108 χάντρες.

Στην Ελλάδα, το κομπολόι ξεκίνησε από τους μοναχούς του Αγίου Όρους, περίπου το 1.000 μΧ, όταν πήραν ένα μαύρο μάλλινο σκοινάκι, του έκαναν πενήντα τέσσερις κόμπους και έπλεξαν τις δύο άκρες σε σχήμα σταυρού. Αυτή τη γιρλάντα την ονόμασαν δεητικό στεφάνι της Παναγιάς. Αργότερα οι κόμποι έγιναν 33, όσα και τα χρόνια του Χριστού. Οι κοσμικοί αυτήν τη γιρλάντα την ονόμασαν προσευχητάρι, κομποσκοίνι και κομπολόι. Την είπαν κομπολόι επειδή, ο προσευχόμενος ακουμπώντας τον κάθε κόμπο λέει και μία προσευχή. Η σύμπτυξη των λέξεων «κόμπος» και «λέγει» γέννησαν το όνομα κομπολόγι-κομπολόι.

Επί τουρκοκρατίας, οι Τούρκοι αξιωματούχοι, κρατούσαν γιρλάντα με κεχριμπαρένιες χάντρες και πλούσια μεταξένια φούντα. Την έλεγαν ντεσμπίχ. Την χρησιμοποιούσαν για να χαλαρώνουν, να επιδεικνύουν τον πλούτο τους, ιδίως όμως σαν σκήπτρο εξουσίας. Τέτοιο σκήπτρο πήραν στα χέρια τους οι κοτζαμπάσηδες, οι άρχοντες και οι αρματολοί. Το ονόμασαν τεσμπίχι. Με τα χρόνια, αυτό διαδόθηκε σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Λειτούργησε σαν συμβόλαιο, όρκος, απόδειξη αγάπης, φιλίας, άδεια οικοδομής, σφραγίδα, μέσο επίδειξης, μαγκιάς και δύναμης.

Σταδιακά, το κομπολόι διαδόθηκε και στους σκλαβωμένους Έλληνες, διότι μ’ αυτό προσεύχονταν για να απαλλαγούν από τη σκλαβιά των Τούρκων. Η συνύπαρξη επί πολλά χρόνια του κομπολογιού και του ντεσμπίχ, είχε ως αποτέλεσμα, το κομπολόι σιγά - σιγά να μεταμορφώνεται σε τεσμπίχι και το τεσμπίχι σε κομπολόι. Η καθιέρωση της μετονομασίας ήρθε στις αρχές της επανάστασης του 1821,αφού η αναφορά στο τεσμπίχι παρέπεμπε στο τουρκικό σκήπτρο εξουσίας και εθεωρείτο αντεθνική.

Με το πέρασμα των χρόνων εμφανίζονται στην Ελλάδα οι μάγκες, οι νταήδες, οι κουτσαβάκηδες, οι χασικλήδες, οι λούμπεν, οι ρεμπέτες, ομάδες κοινωνικά ανένταχτες και απροσάρμοστες για την τότε υψηλή κοινωνία. Κάθε τάξη έχει την τάση να ανταγωνίζεται, να προβάλλεται και να διαφοροποιείται από τις άλλες. Ένας τρόπος είναι και η δημιουργία δικών της συμβόλων και σκήπτρων. Το κομπολόι ήταν το πιο συνηθισμένο, το πιο οικονομικό, το πιο φανταχτερό, το πιο ανώδυνο, το πιο εύχρηστο, το πιο αντιπροσωπευτικό σύμβολο-σκήπτρο. Έτσι, οι μάγκες στριφογυρνούσαν τις γιρλάντες από ευτελή υλικά και βροντοχτυπούσαν τις χάντρες για να δηλώσουν την παρουσία τους, ενοχλώντας εκούσια, ως επί το πλείστον, τους γύρω.

Από τότε γεννήθηκε η προκατάληψη που λέει ότι το κομπολόι είναι αξεσουάρ μόνο των αργόσχολων, του υποκόσμου και των λαϊκών στρωμάτων. Όσοι σκέπτονται έτσι αγνοούν ότι άρχοντες κράτησαν κομπολόι κάθε είδους, όχι ευτελούς αξίας, αλλά κεχριμπαρένιο με πλούσια φούντα και θυρεό, από ασήμι ή χρυσό, δουλεμένο σαν κόσμημα. Το κομπολόι αποτελείται στην κανονική του μορφή εκτός από τις χάντρες, από τη φούντα και από το θυρεό. Τη φούντα την αφαίρεσαν οι μάγκες διότι δεν βόλευε στο στριφογύρισμα και στο βροντοχτύπημα των χαντρών. Οι οικονομικά ασθενέστεροι έκαναν το ίδιο, διότι η μεταξένια φούντα κόστιζε.

Σήμερα στην αγορά προωθείται το «ακρωτηριασμένο» κομπολόι δηλαδή αυτό που δεν έχει ούτε φούντα ούτε θυρεό. Αυτό συμβαίνει διότι οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν ότι το χάδι στη μεταξένια φούντα χαλαρώνει, ο δε θυρεός είναι απαραίτητος καθώς επιτρέπει την εύκολη ολίσθηση των χαντρών. Όταν είναι καλλιτεχνικά διακοσμημένος ο θυρεός με τη φούντα, μετατρέπουν την απλή γιρλάντα σε ένα υπέροχο κόσμημα.

Οι χάντρες μπορεί να είναι από πολύ ευτελή υλικά όπως κουκούτσια και ξύλα, αλλά μπορούν να είναι και από ημιπολύτιμους λίθους (αιματίτη, αμέθυστο, αχάτη, ιάσπι, μαργαριτάρι, δενδρίτη, ζιργκόν), ελεφαντόδοντο, κοράλλια, όστρακα, ασήμι, χρυσό και φυσικά από κεχριμπάρι. Δεν είναι τυχαίο επομένως το γεγονός ότι το κομπολόι αποτελεί είδος συλλογής από πολλούς ανθρώπους και η αξία του ανάλογα και με το μέγεθός του μπορεί να φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη.

Εκτός, όμως, από αντικείμενο υψηλής υλικής αξίας, το κομπολόι είναι και αλλά πολλά πράγματα, πολύ πιο σημαντικά και ουσιαστικότερα. Γι' αυτή την πλευρά του κομπολογιού μιλάει ο Τάσος Θωμαΐδης, που έχει αφιερώσει τη ζωή του σε αυτό. Ο κ. Θωμαΐδης εκτός από δημιουργός κομπολογιών, δημιούργησε και την εταιρεία «Εύχαντρον», η οποία προήλθε από τη συγχώνευση του Αθηναϊκού Κέντρου Κομπολογιού, τη Λέσχη Φίλων Κομπολογιού και την Αχτίδα. Άριστος γνώστης της «ουσίας» του κομπολογιού αναφέρει ότι «το κομπολόι είναι ένα αξεσουάρ πολύ προσωπικό και πρέπει να ταιριάζει ακριβώς στη χούφτα του κατόχου του, ώστε να είναι υπάκουο και τέλειο όργανο στο παιχνίδι με τις χάντρες, αλλά είναι και μία ολόκληρη φιλοσοφία».

«Το κομπολόι είναι ένα λαϊκό δημιούργημα κάλυψης πολλών και διαφορετικών αναγκών για όλους τους ανθρώπους, φέρει μεγάλη εσωτερική δύναμη είτε το γνωρίζουμε είτε όχι, σίγουρο είναι ότι ξεσκεπάζει πολλές πλευρές της προσωπικότητας μας», εξηγεί και προσθέτει πως το κομπολόι αποτελεί και «φάρμακο». «Είναι καταρχήν αγχολυτικό, καθώς το επαναλαμβανόμενο χάδι στις χάντρες και στη φούντα μας χαλαρώνει. Παράλληλα τέρπονται ιδιαίτερα η ακοή, η αφή, η όραση και η όσφρηση. Δεύτερον είναι πηγή θεραπείας καθώς έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι το κεχριμπάρι και οι φυσικοί κρύσταλλοι διαθέτουν θετική ενέργεια, που έχει θεραπευτικές ιδιότητες».

Εκτός όλων των άλλων, το κομπολόι είναι και μέσο αποβολής κακών συνηθειών, αφού βοηθάει στη διακοπή του καπνίσματος. Επίσης είναι και φυλαχτό, εφόσον φέρει σύμβολα πίστης και καλής τύχης, ενώ είναι και πηγή ευφορίας εάν είναι από ευγενή μέταλλα, από χάντρες με θετική ενέργεια, δουλεμένα όπως ένα έργο τέχνης.

«Το κομπολόι δεν είναι απλή υπόθεση. Πρέπει να είναι η καρδιά σου γεμάτη ελευθερία, υπερηφάνεια και λεβεντιά», επισημαίνει ο πρώην ναυτικός, κ. Σπύρος. «Το κομπολόι στη δική μου εποχή ήταν ιερό, ήταν το μέσο για τα προσωπικά μας ταξίδια και όνειρα, ήταν το λάβαρο της επανάστασης στο κατεστημένο και της άρνησης να ενταχθούμε στο σύστημα και να γίνουμε σαρδέλες στο κονσερβοκούτι», λέει και προσθέτει: «Δεν ήταν ένα παιχνιδάκι μόνο στα χέρια μας. Μίλαγε, είχε ψυχή και μία ιδεολογία. Τότε, για να κρατάς στα χέρια σου ένα κομπολόι θα έπρεπε να είσαι μάγκας, να το λέει η καρδιά σου, να είσαι αετόπουλο, υπεράνω όλων. Ήταν έμβλημα».

«Εγώ πάντως, το έχω δει, ότι το κομπολόι είναι και φίλος και δάσκαλος και ερωμένη. Άμα συγχυστείς, εκνευριστείς ή βρεθείς σε αδιέξοδο, κάνει το θαύμα του, λες και είναι χαλαρωτικό χάπι και χωρίς παρενέργειες. Άσε που οι κακές συνήθειες - το κάπνισμα, το φάγωμα των νυχιών κτλ - κόβονται μαχαίρι άμα πιάσεις το κομπολογάκι», υποστηρίζει ο κ. Ανδρέας. Το κομπολόι δεν είναι, όμως μόνο υπόθεση των ανδρών. Σήμερα κοσμεί τα χέρια και πολλών γυναικών. Η Κωνσταντίνα Πετροπούλου, λάτρης του κομπολογιού λέει ότι «θεωρώ πως το κομπολόι δεν είναι σε καμιά περίπτωση μόνο αντρική υπόθεση, εγώ κρατάω κομπολόι και δεν ντρέπομαι καθόλου γι αυτό.

Αντίθετα είναι για μένα μία διέξοδος από το στρες και φυσικά δεν νιώθω ότι χάνω έστω και στο ελάχιστο από τη θηλυκότητα μου. Εξάλλου εκτός από το κομπολόι χειρός έχω και ένα λίγο μεγαλύτερο που το περνάω από το λαιμό μου ενίοτε εν είδη κοσμήματος και είναι πολύ σικ και κλασάτο». Το κομπολόι αποτέλεσε για τον Έλληνα ένα μόνιμο σύντροφο στη χαρά και στη λύπη, στη μοναξιά και στις κοινωνικές συναναστροφές. Είτε πρόκειται για κομπολόι, είτε για κομποσκοίνι, είτε για ροζάριο, είτε για μουσουλμανικό προσευχητάρι, είτε για ινδικό τζαμπάλα, σε καμιά περίπτωση δεν πρόκειται για ένα απλό αντικείμενο, αλλά για ένα συναρπαστικό ταξίδι με σταθμούς στη λαϊκή σοφία, στις φιλοσοφίες της Ανατολής και σημείο άφιξης στην σύγχρονη εποχή και τα φαινομενικά δυσεπίλυτα ψυχολογικά προβλήματα των ανθρώπων που μπορούν να καταπραϋνθούν από το «ρωγομέτρημα» του κομπολογιού